Het associatieverdrag met Oekraïne: de achtergronden belicht

| 24 januari 2016 op 4:41

dor Olav ten Broek

Een ding staat vast: het komt zelden voor dat de nederlandse kiezer rechtstreeks invloed kan uitoefenen op een wereldpolitiek thema. De voorstanders van het associatieverdrag hebben twee tactieken om te voorkomen dat het referendum van 6 april ten nadele van het verdrag uitpakt: ze zeggen dat het verdrag niet anders is dan de tientallen andere handelsverdragen die de EU momenteel al heeft – en dat het dus allemaal een storm in een glas water is -, of we horen juist dat een Nederlands ‘nee’ rampzalige gevolgen heeft voor zowel de EU als Oekraïne.

In onderstaand artikel zal ik deze argumenten ontkrachten. Nee, het associatieverdrag met Oekraïne is geen gewoon vrijhandelsverdrag. En nee, het is niet goed voor de Europese Unie en ook niet voor Oekraïne. Het heeft nu al enorme schade berokkend in de internationale betrekkingen. En het mag niet los worden gezien van TTIP.

Om de aard van het verdrag te kunnen begrijpen moeten we niet starten in het huidige Brussel of Kiev, maar in Londen, meer dan een eeuw geleden.

“The Heartland Theory”

In 1904 schreef de Britse geograaf en politicus halford John Mackinder het boek “The Geographical Pivot of History”. Daarin omschreef hij de “Heartland Theory”:

When our statesmen are in conversation with the defeated enemy, some airy cherub should whisper to them frome time to time this saying: Who rules East Europe commands the Heartland; who rules the Heartland commands the World Island; who rules the World Island commands the world.” ~ H.J. Mackinder 1)

Mackinder’s Heartland Theory is in wezen simpel: het Euraziatische continent is het grootste ter wereld. Het omvat niet alleen 75% van de wereldbevolking, maar ook 75% van ’s werelds natuurlijke rijkdommen.

Mackinder was een Brit. Hij schreef zijn boeken vanuit de positie van een supermacht: het Britse Rijk, dat zich in 1904 had ontwikkeld tot het grootste imperium dat de wereld ooit had gekend. Maar de dagen van Britse suprematie zouden niet blijven duren. De Eerste Wereldoorlog brak vier keizerrijken op: het Russische, het Ottomaanse, het Duitse en het Oostenrijks-Hongaarse. Wat overbleef was een nieuw verdeeld Europa, een door de oorlog verzwakt Brits Imperium, een nieuwe Amerikaanse supermacht en de nog onstabiele Sovjet-Unie. In feite was de nieuwe wereldorde in 1919, bij de Vrede van Versailles al bepaald: president Wilson ontwikkelde zich als de nieuwe wereldleider en de Verenigde Staten als de natie met ’s werelds hoogste productie- en levensstandaard.

Mackinder’s werk werd ook in Duitsland gelezen. Karl Haushofer, net als Mackinder een geograaf, schreef tussen 1921 en 1934 een reeks boeken en artikelen waaron o.a. het begrip “Lebensraum” het daglicht zag. Haushofer komt ook de eer toe, de term “Geopolitiek” te hebben geintroduceerd, in zijn radio-uitzendingen voor de Bayerische Rundfunk “Der weltpolitische Monatsbericht”. Haushofer citeerde Mackinder letterlijk:

“Wer über Osteuropa herrscht, beherrscht das Herzland. Wer über das Herzland herrscht, beherrscht die Weltinsel. Wer über die Weltinsel herrscht, beherrscht die Welt.”

Haushofer was bevriend met Rudolf Hess. Zo kwamen zijn theorieën ter ore van Adolf Hitler, die ze noteerde in “Mein Kampf”:

“Wenn wir heute in Europa von neuem Grund und Boden reden, können wir in erster Linie nur an Rußland und die ihm untertanen Randstaaten denken” 2).

In 1943, de VS was inmiddels betrokken bij de oorlogen tegen Duitsland en Japan, gaf het Amerikaanse Leger een reeks  propagandafilms uit die geregisseerd waren door Frank Capra: “Why we fight” 3). In het eerste deel (Prelude to war) wordt een glashelder beeld neergezet van de Heartland Theory. De film raakt de kern van de boodschap als gezegd wordt dat de oorlog niet anders is dan een poging van Duitsland en Japan om het Euraziatische continent onderling te verdelen: Duitsland was al op weg om Rusland te onderwerpen, Japan vocht al sinds 1933 in China. En de stelling is duidelijk: als dat lukt, zijn de Verenigde Staten geïsoleerd op hun “eiland” tussen de oceanen, afgesneden van de grootste natuurlijke rijkdommen, militair niet in staat om de nieuwe supermacht te verslaan, laat staan te bezetten. Door zich te mengen in de wereldoorlog verdedigde de VS dus haar eigen positie in de wereld. Dat ze daarin is slaagde was uiteindelijk een dubbeltje op zijn kant. Het is grotendeels aan Rusland en China te danken dat Duitsland en Japan, waar van nog maar af te wachten was of ze werkelijk duurzaam het Euraziatische continent konden overheersen, werden verslagen. Twee Amerikaanse atoombommen voorkwamen uiteindelijk dat na Berlijn ook Tokio in handen van de Sovjet-Unie vielen. De oorlog was voorbij.

In de zeventig jaar die sindsdien zijn verstreken, was de wereld grotendeels bipolair. De rol van Europa werd er een van vazalstaten: het westen onder Amerikaanse en het oosten onder Russische invloed. Niemand zal ontkennen dat, tot de val van de muur, de “oostbloklanden” beperkt waren in zelfbeschikking en zelfbestuur; ze mochten handelen binnen het kader dat het Kremlin toeliet en er waren permanente Sovjet-troepen gelegerd om te zorgen dat er geen ontwikkelingen plaatsvonden die de Sovjet-hegemonie bedreigden. In 1956 werd de Hongaarse Opstand met geweld neergeslagen, in 1960 een serie rellen in de DDR en in 1968 de Praagse Lente.

Maar ook de landen van de Europese Unie zijn beperkt in zelfbestuur en handelen binnen kaders die door Washington worden bepaald. In Brussel wordt maar zelden iets gedaan dat niet de voorafgaande instemming van Washington heeft. En hoewel het aantal Amerikaanse troepen in Europa na 1991 sterk is afgenomen, zijn nog altijd zijn er zo’n 116.000 Amerikaanse militairen in Europa gestationeerd 4) en zijn Amerikaanse kernwapens aanwezig in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, België, Duitsland en Italië.

In die zeventig jaar was er slechts een natie die tegenwicht bood aan de Verenigde Staten: de Sovjet-Unie. En in die zeventig jaar ontwikkelde zich ook het “koude-oorlogsdenken” in Brussel en Washington. Zelf tot de tanden bewapend en door niemand bedreigd, werd een wapenwedloop gestart die uiteindelijk de Sovjet-Unie niet kon bijbenen. De beer leek in 1991 geveld te zijn toen de Sovjet-Unie zichzelf ophief. Het was, zoals de Amerikaanse schrijver Francis Fukuyama schreef: “het einde van de geschiedenis”. Rusland, afgesneden van een derde van zijn grondgebied en een vijfde van zijn bevolking, verviel in de diepste crisis die een ontwikkeld land ooit had meegemaakt. Met 70% van de bevolking onder de armoedegrens, een tien jaar durende kapitaalvlucht, een uit de pan rijzende corruptie, zelfverrijkende oligarchen, een desolaat leger en een scherp dalende gemiddelde leeftijd lag de eens machtige beer op zijn rug. Het vrije, democratische westen had de koude oorlog gewonnen en wachtte op het moment dat de laatste zetten op het schaakbord konden worden gezet: de overheersing van Mackinders “Heartland”.

Het Project voor de Nieuwe Amerikaanse Eeuw

Zbigniev Brzezinski is al decennia een man met een missie. Of het aan zijn Poolse afkomst ligt weten we niet, maar hij is een rabiate Rusland-hater. In de memoires van Andrej Gromyko, de vroegere minister van Buitenlandse Zaken van de Sovjet-Unie, was met Brzezinski geen normaal gesprek mogelijk; zaken als ontwapening, terugtrekking van troepen, afzien van raketsystemen of zelfs maar het gezamenlijk een persconferentie houden: niets was bespreekbaar. Gelukkig hoeven we Gromyko niet op zijn woord te geloven, Brzezinski gaf dat zelf ook toe.

In 1997 verscheen Brzezinski’s boek “The Grand Chessboard” 5). Afgezien van de paternalistische stijl die wordt gehanteerd leest het boek als de “Heartland Theory” van Mackinder, met dat verschil dat Brzezinski het Midden-Oosten veel aandacht schenkt aan de olievoorraden in het Midden-Oosten.

“Ever since the continents started interacting politically, some five hundred years ago, Eurasia has been the center of world power. A power that dominates “Eurasia” would control two of the world’s three most advanced and economically productive regions. A mere glance at the map also suggests that control over “Eurasia” would almost automatically entail Africa’s subordination, rendering the Western Hemisphere and Oceania geopolitically peripheral to the world’s central continent. About 75 per cent of the world’s people live in “Eurasia”, and most of the world’s physical wealth is there as well, both in its enterprises and underneath its soil. “Eurasia” accounts for about three-fourths of the world’s known energy resources.”

Brzezinski zet uiteen dat in Europa een buffer moet worden gevormd door de Baltische Staten, Polen en Oekraïne om Rusland te isoleren van Europa. Het Midden-Oosten beschrijft Brzezinski als “The Heartland’s Balkan”. Wie het Midden-Oosten en Rusland militair en politiek weet te beheersen, controleert ’s werelds olievoorraden, bepaalt hoe landen als China, India en Rusland zich ontwikkelen en garanderen de VS en haar bondgenoten de heerschappij over de mensheid in de 21e eeuw. Natuurlijk zou zo’n proces niet gemakkelijk zijn, schrijft Brzezinski, de VS zou bereid moeten zijn om gelijktijdig meerdere, langdurige oorlogen te voeren in verschillende delen van de wereld. Een idee waarvan het onwaarschijnlijk is dat er brede steun voor te vinden is onder de Amerikaanse kiezers. Tenzij zich een enorme, catastrofistische gebeurtenis voordoet zoals een nieuwe Pearl Harbor.

In 1999 nam The Project For A New American Century, een neoconservatieve Washington-denktank, deze theorie grotendeels over in haar publicatie “Rebuilding America’s Defenses” 6). Deze publicatie bleef obscuur onder Bill Clinton, maar in januari 2001 trad George W. Bush aan als president en in september van dat jaar voltrok zich de enorme, catastrofistische gebeurtenis waar Brzezinski om vroeg: de aanslagen van 11 september.

De verovering van “The Heartland Balkan” kon van start. Hoewel van de negentien kapers er maar drie uit Afghanistan kwamen en Osama Bin Laden nooit officieel in verband kon worden gebracht met 9/11, viel de VS in 2001 Afghanistan binnen, zette de Talibanregering af en benoemde een marionet als president. En binnen enkele uren na de aanslagen werd Irak genoemd als doel, hoewel het niets met de aanslagen te maken had. Generaal Wesley Clark verklaarde later: “De focus lag op Irak en toen ik zei dat Irak er niets mee te maken had werden mijn woorden weggewuifd. Een week later kreeg ik een briefing en bleek het nog veel erger te zijn. Ik las dat de VS zeven landen ging veroveren in vijf jaar: Irak, Syrië, Libië, Libanon, Somalië, Soedan en we maken het af met Iran” 7).

Tezelfdertijd breidde zowel de Europese Unie als de NAVO geleidelijk uit richting Rusland: in 2004 en in 2007 werden de meeste voormalige Warschaupact- en Comeconlanden lid van beide organisaties. Wat overbleef waren de twee voormalige Sovjetrepublieken Wit-Rusland en Oekraïne. 

“The Ukraine is the main prize”

In 2008 diende Oekraïne een aanvraag in tot lidmaatschap van de NAVO 8). Die aanvraag loopt nog altijd. In hetzelfde jaar sprak Herman van Rompuy, toen de president van de Europese Raad: “Oekraïne wordt een deel van de Europese Unie, tegenstand zal er wel zijn, maar niemand zal het uiteindelijk kunnen tegenhouden” 9).
De kink in de kabel ontstond bij de verkiezingen van 2010, die gewonnen werd door de pro-Russische president Yanukovich. De aansluiting bij de NAVO ging in Kiev tijdelijk in de ijskast. De EU drong echter aan op een vrijhandelsakkoord. In de daaropvolgende jaren werd dat akkoord uitonderhandeld en opgesteld in Brussel.

Stratfor is een Amerikaanse denktank op defensie- en veiligheidsvraagstukken. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst sprak George Friedman een nieuwe versie van de Heartland Theory uit:
“de VS is niet in staat om het Euraziatische continent militair te veroveren, laat staan het te beheersen. Wij zijn met 320 miljoen, zij met vijf miljard. Wat de VS wel kan, is een breuk forceren tussen Rusland en de rest van Europa. Als Europa, met Duitse techniek en productie, toegang heeft tot Russische grondstoffen, dan is de VS haar leidende rol op het wereldtoneel kwijt. We moeten dus zorgen dat Rusland en de rest van Europa vijandig tegenover elkaar staan” 10).

Daarmee maakt Friedman in een paar woorden duidelijk waarom Oekraïne van geopolitiek belang is voor de VS. Het land bevindt zich als geen ander op een scharnierpunt tussen Europa en Europees Rusland. Het heeft van beide culturen geërfd: van Polen, Roemenië, Hongarije en Rusland. Het inlijven van Oekraïne snijdt Rusland af van zijn enige warme marinehaven in Europa. Het geeft Europa de directe controle over de vitale aardgastransportleidingen. Het ontneemt Rusland miljarden aan investeringen sinds de jaren ’20: machinefabrieken, hoogovens, vliegtuigindustrie, graan. Maar bovenal: Oekraïne is voor Rusland wat Vlaanderen is voor Nederland: een bakermat van de eigen cultuur en achtergrond. Een Europese of Amerikaanse overheersing van Kiev voelt voor Rusland hetzelfde als de Spaanse Furie die tijdens de tachtigjarige oorlog de val van Antwerpen betekende: het verlies van je meest dierbare familie.

Euromaidan

In de periode 1995 tot 2015 besteedde de VS vijf miljard dollar aan Oekrainse NGO’s 11). Dat geld ging deels naar projecten als schoolboeken, ziekenhuisjes, een buurthuis of een sportveld. Een ander deel van dat geld ging naar projecten die ten dienst stonden van het Amerikaans belang: er werden studenten geselecteerd, in de VS opgeleid en teruggestuurd naar Oekraïne met hun hoofd vol anti-Russisch sentiment (in de jaren ’60 is dit systeem het eerst toegepast op de Universiteit van Santiago de Chili).
Gedurende 2013 liepen de Amerikaanse subsidies op tot 500 miljoen dollar. Onder andere werd samen met Nederland een televisiezender gestart, Hromadske tv 12), die binnen een paar maanden non-stop de Maidanrellen in alle woonkamers bracht.

Aanleiding tot die rellen was de weigering van president Yanukovich om het associatieverdrag met de EU te ratificeren, ondanks een aanmoedigingspremie van drie miljard euro. Yanukovich besefte dat het verdrag de deur zou openzetten naar Europese subsidies, maar ook naar EU- en vooral IMF-eisen. Aan deze eisen zou Oekraïne bij lange na niet kunnen voldoen. Daarop deed Moskou een bod: geen drie, maar vijftien miljard euro, 33% korting op Russisch aardgas en lidmaatschap van de Douane-Unie. Instemming met het voorstel van Poetin zou voor Oekraïne voordeliger zijn; Rusland was immers de grootste handelspartner van het land en er waren volop wederzijdse belangen.

De rellen ontstonden in november 2013: de demonstranten eisten ratificatie van het associatieverdrag. De Amerikaanse Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Victoria Nuland, de vrouw van Robert Kagan (niet toevallig een van de schrijvers van Rebuilding America’s Defenses) bezocht regelmatig de demonstranten en deelde aan hen broodjes uit. Het ging er vreedzaam aan toe, in het begin.
Maar Yanukovich boog niet en de EU en de VS besloten wat olie op het vuur te gooien. Vanaf januari 2014 werd de demonstratie een straatgevecht. Uit het hele land doken ultra-nationalisten op die de oproerpolitie aanvielen met brandbommen, zaagkettingen en explosieven. In die sfeer doken in februari namens de EU Hans van Baalen en Guy Verhofstadt op op het Maidanplein, met woorden als “wij zullen jullie altijd steunen”, “jullie toekomst is bij de EU”, “visumvrij reizen naar Europa”, “jullie moeten vechten, vechten, vechten en niet stoppen met vechten tot je gewonnen hebt” 13). De brand was compleet. De regering trad af.

Dat was onnodig. Binnen drie maanden, in april 2014, stonden nieuwe verkiezingen gepland. Yanukovich had alle plannen feitelijk al in de ijskast gezet om de beslissingen te laten afhangen van een nieuwe regering, met of zonder hemzelf. Maar kennelijk durfden de EU en de VS die verkiezingen niet af te wachten.
Er vielen ondertussen schoten op het Maidanplein. Van beide zijden, zowel de politie als voor- en tegenstanders, vielen er ruim 100 slachtoffers. Geschoten werd vanuit gebouwen rond het plein. Daarna stopten er geblindeerde zwarte busjes, doodkalme sluipschutters liepen met hun koffertje de gebouwen uit, stapten in de busjes en verdwenen. Niemand weet tot nu toe wie geschoten heeft. Ik kan ernaar raden, maar dat schrijf ik niet op.

Victoria Nuland had alreeds een nieuwe eerste minister aangewezen 14): Arseni Yatsenyuk, de voormalige president van de nationale bank (en dus waarschijnlijk de meest corrupte man in het land). Yanukovich ging met alle eisen van de betogers akkoord, werd desondanks niet meer als president erkend, en onvluchtte de hoofdstad. In april 2014 werden verkiezingen georganiseerd waarbij in de Donbass het stemmen onmogelijk werd gemaakt, en de pro-Russische Communistische Partij werd uitgesloten. Zoals te verwachten trad een anti-Russische en pro-westerse regering aan. Vanwege hun doorslaggevende rol bij de staatsgreep kregen de nationaal-socialisten van Svoboda en van Pravy Sektor, ondanks slechts 3% van de stemmen, zes belangrijke ministerszetels. Nog een maand later werd de oligarch Petro Poroshenko tot president verkozen en binnen een week stond diens handtekening onder het associatieverdrag.

Inmiddels was in het Oosten een oorlog uitgebroken. De voornamelijk Russischtalige inwoners van de provincies Donetsk en Lugansk zagen hun lokaal bestuur ontslagen worden en vervangen door Oekraïens-sprekenden. De wet die het Russisch erkende als officiële minderheidstaal, werd door Kiev ingetrokken. Alle Russischtalige media werden verboden. Op school gingen alle Russische lesboeken in de kachel. En er verschenen gewapende militia uit Kiev, die zongen “Russen aan het mes”. Het had alle kenmerken van een beginnende genocide en dat was het ook. Op Hromadske tv werd openlijk aangedrongen op “het doden van anderhalf miljoen nutteloze mensen”. De “afvallige provincies” werden eerst “seperatisten” en daana “terroristen” genoemd en er brak een burgeroorlog uit die tot vandaag voortduurt en 9.000 doden, 18.000 gewonden en 900.000 ontheemden heeft opgeleverd. De Krim scheidde zich af na een referendum en sloot zich aan bij Rusland, onder toepassing van de VN-resoluties die het zelfbeschikkingsrecht regelen 15). Het associatieverdrag was binnen weken na ondertekening al in bloed gedrenkt en had de internationale verhoudingen totaal verziekt.

Het associatieverdrag

In bijna driehonderd pagina’s omschrijft het associatieverdrag over hoe de Europese Unie en Oekraïne met elkaar wensen om te gaan. Het is daarmee beslist niet enkel een vrijhandelsverdrag, zoals voorstanders willen doen geloven.

Handelsverdragen heeft de EU met tientallen landen, denk aan vrijwel alle voormalige kolonien in Afrika, maar ook met Zuid-Afrika, Georgië, Israël en zelfs Mexico.

Laten we de verschillen onder de loep nemen tussen het handelsverdrag met Mexico en dat met Oekraine. De landen zijn vergelijkbaar in omvang, aantal inwoners, BBP, export, beiden grenzen ze aan een wereldmacht en beiden worden ze geteisterd door misdaad en corruptie.

Mexico: ik citeer het associatieverdrag:

1.    De huidige Associatieovereenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de EU en Mexico (Algemene Overeenkomst), die in werking is getreden op 1 oktober 2000, fungeert tevens als vrijhandelsovereenkomst, en voorziet ook in politieke dialoog en gemeenschappelijke samenwerking. Voorloper van de Algemene Overeenkomst was het akkoord dat de EU en Mexico in 1991 ondertekenden. In 1995 hebben beide partijen in Parijs hun handtekening gezet onder een gezamenlijke verklaring waarin de politieke, economische en commerciële doelstellingen voor een nieuwe overeenkomst werden vastgelegd. De onderhandelingen over een dergelijke nieuwe overeenkomst gingen van start in oktober 1996 en werden in juli 1997 afgerond. Resultaat was de zogeheten Algemene Overeenkomst en het Tussentijds Akkoord, dat werd ondertekend in Brussel op 8 december 1997.
2.    De voornaamste punten die in de Algemene Overeenkomst aan de orde komen, zijn de institutionalisering van de politieke dialoog, de versterking van de economische en handelsbetrekkingen via de geleidelijke, bilaterale en preferentiële liberalisering van de handel conform de regels van de WTO, en de uitbreiding van de samenwerking, die nu zo’n dertig gebieden betreft. Ten slotte is in het kader van de overeenkomst ook een Gezamenlijke Raad opgericht, die toezicht houdt op de uitvoering van de bepalingen.

Dertig onderwerpen dus waarin de EU met Mexico een vruchtbare samenwerking zijn aangegaan. Wie naar die onderwerpen zoekt vindt in de diverse documenten en bijlagen: het afstemmen van douanetarieven, het gebruik van standaard formulieren en codes, nomenclatuur voor vee, vlees en gewassen, voorkomen van verspreiding van ziekten in veeteelt en landbouw, aanvullende bepalingen ten aanzien van dierenwelzijn tijdens transport over zee en door de lucht, voedselveiligheid, uitwisseling van gegevens ten behoeve van fraudebestrijding, bepalingen omtrent het gebruik van havenfaciliteiten, overleg, inspectie, toezicht, aansprakelijkheid, bestuursrecht, benoeming, communicatie, administratie etc. etc.
Kortom: met Mexico heeft de Europese Unie een zuivere vrijhandelsassociatie.

Oekraïne: ik citeer het associatieverdrag:

Doelstellingen
1. Er wordt een associatie tot stand gebracht tussen de Unie en haar lidstaten, enerzijds, en Oekraïne, anderzijds.
2. Deze associatie heeft ten doel:
a. geleidelijke toenadering tussen de partijen te bewerkstelligen op basis van gemeenschappelijke waarden en nauwe en geprivilegieerde banden, en de associatie van Oekraïne met het EU-beleid en de deelname aan programma’s en agentschappen te vergroten;
b. een passend kader voor een versterkte politieke dialoog tot stand te brengen over alle zaken van wederzijds belang;
c. vrede en stabiliteit te bevorderen, bewaren en versterken, zowel op regionaal als op internationaal niveau, in overeenstemming met de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties en van de Slotakte van Helsinki van 1975 van de Conferentie over veiligheid en samenwerking in Europa en met de doelstellingen van het Handvest van Parijs voor een Nieuw Europa van 1990;
d. de voorwaarden te scheppen voor versterkte economische en handelsrelaties in het licht van de geleidelijke integratie van Oekraïne in de interne markt van de EU, onder meer door het opzetten van een diepe en brede vrijhandelsruimte als bepaald in titel IV (Handel en daarmee verband houdende aangelegenheden) van deze Overeenkomst, en de inspanningen van Oekraïne te ondersteunen om de overgang naar een goed functionerende markteconomie te voltooien, onder meer door de wetgeving geleidelijk af te stemmen op de EU-wetgeving;
e. de samenwerking te versterken op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid, om zo de rechtsstaat en het respect voor de mensenrechten en de fundamentele vrijheden te versterken;
f. de voorwaarden te scheppen voor steeds nauwere samenwerking op andere gebieden van wederzijds belang.

Met name punt f. laat ongewis wat bedoeld wordt. In elk geval moeten we naar paragraaf 10 van het verdrag om te lezen dat ook op militair gebied samenwerking wordt verwacht:

Conflictpreventie, crisisbeheer en militair-technische samenwerking
1. De partijen intensiveren de praktische samenwerking op het vlak van conflictpreventie en crisisbeheer, in het bijzonder met het oog op versterkte deelname van Oekraïne aan civiele en militaire operaties inzake crisisbeheer onder leiding van de EU en aan oefeningen en opleidingen, ook die in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB).
2. Samenwerking op dit gebied wordt gebaseerd op regelingen en afspraken tussen de EU en Oekraïne over raadpleging en samenwerking op het vlak van crisisbeheer.
3. De partijen onderzoeken mogelijke samenwerking op militair of technologisch vlak. Oekraïne en het Europees Defensieagentschap (EDA) onderhouden nauwe contacten over de verbetering van de militaire capaciteit, ook op technologisch vlak.

Laat dit duidelijk zijn: het associatieverdrag met Mexico mengt zich in geen geval in de Mexicaanse defensie, territoriale kwesties, de nationale rechtspraak, het bevat geen enkele regel die geleidelijke toenadering nastreeft van gemeenschappelijke waarden en geprivilegieerde banden of een versterkte politieke dialoog.

Het Associatieverdrag met Oekraïne kan niet anders worden gelezen dan als een aanzet tot lidmaatschap van de Europese Unie en tot militaire samensmelting, met als uitkomst het lidmaatschap van de NAVO. Iedereen die in een discussie aanvoert dat “er met tientallen landen associatieverdragen zijn” kan gevraagd worden waarom in een land als Mexico, dat ten slotte ook grenst aan een militaire supermacht die bovendien in haar geschiedenis talloze invasies en “regime changes” heeft uitgevoerd, geen militaire en juridische paragraaf te vinden is. Het is wat Jean-Claude Juncker onlangs zei: “een nee tegen dit verdrag is een overwinning voor Rusland”. Het verdrag gaat a priori niet om Oekraïne. Het gaat om Rusland. Juncker zegt het zelf.

TTIP

Het verdrag mag ook zeker niet los worden gezien van de Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Achter hermetisch gesloten deuren wordt door Brussel en Washington een vrijhandelszone gecreëerd die de facto in een groot deel van de wereld de belangen van het Amerikaanse en Europese bedrijfsleven laat prevaleren boven die van de burgers. Het verdrag zet de democratie en de rechtspraak in hoge mate aan de zijlijn. Deze machtsverschuiving vindt gelijktijdig plaats in Azie, waar het Trans Pacific Partnership (TPP) wordt uitgewerkt. Tegenover deze Euro-Amerikaanse initiatieven staat natuurlijk BRICS, de handelsassociatie tussen Brazilie, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. De VS zal er het nodige aan doen om BRICS te verzwakken en TTIP te versterken. Hierbij is de geografische en economische omsingeling van Rusland een middel.

Het referendum

Het referendum laat een relatief klein land met meerderheid van stemmen en een vastgestelde minimumopkomst, beslissen over een verdrag van geopolitieke betekenis. Dat stoort de voorstanders ten zeerste, maar zo is de wet en zo werkt de democratie.

Allereerst is er het Verdrag van Lissabon uit 2009. Dat verdrag bepaalt, dat de Europese Unie alleen bij unanimiteit verdragen mag afsluiten met niet-EU-landen, zoals Oekraïne. Als Nederland het enige land is dat het verdrag niet ratificeert, dan is er geen verdrag tussen de EU en Oekraïne.

Ten tweede is er de Referendumwet. Indien het Nederlandse parlement een nieuwe wet aanneemt, mag een aanvraag tot referendum worden gedaan mits er meer dan 300.000 stemgerechtigden om verzoeken. Vervolgens is de regering verplicht het referendum te organiseren en te faciliteren. Bij een opkomst van meer dan 30%, is het referendum geldig. Is de uitkomst van het referendum bij meerderheid negatief, dan is de regering verplicht de wet serieus te heroverwegen. Het blijft gaan om een raadgevend referendum, de regering mag de uitslag erkennen en desondanks negeren. Als dit op 7 april gebeurt, is het goed mogelijk dat de regering ten val komt.

Voor het organiseren van het referendum is een bedrag vrijgemaakt van 30 miljoen euro. Ter vergelijking: voor de laatste Tweede-Kamerverkiezingen was dit 42 miljoen euro. De regering hoopt daarmee waarschijnlijk de gemeenten te dwingen tot een vermindering van het aantal kieslokalen, zodat mensen geen tien, maar twintig minuten onderweg zijn en dat te veel moeite zullen vinden. Toch is het een gevaarlijke strategie, omdat in dit geval de mensen die gaan stemmen vermoedelijk in meerderheid in het ‘nee’-kamp te vinden zijn.

Waarom nee?

Het klinkt mooi: met het associatieverdrag krijgt de EU er zomaar een markt bij van 45 miljoen mensen. Oekraïne krijgt er een markt bij van 500 miljoen.

Het warenhuis en de kruidenier

Vergelijk de EU met een groot warenhuis en Oekraïne met een kruidenier. Door het warenhuis en de kruidenier te laten samenwerken kan de kruidenier zijn assortiment uitbreiden en aanbieden in het warenhuis, meer omzet genereren, meer klanten werven en profiteren van allerlei gezamenlijke contracten betreffende huisvesting, onderhoud, personeel en diensten. Het warenhuis profiteert van de ambachtelijke producten van de kruidenier. Het lijkt een contract waar beiden beter van worden.

Oekraïne is echter helaas niet de gerespecteerde, ambachtelijke kruidenier waar het warenhuis op hoopt. Ten eerste is de kruidenier failliet en verwacht hij van het warenhuis dat eerst al zijn schulden worden gesaneerd. Ten tweede is de kruidenierswinkel volledig verouderd en is er niets meer dat functioneert. De winst van misschien wel tien jaar zal volledig worden opgeslokt om alleen al de winkel en de boedel voor instorten te behoeden.

Ten derde is de kruidenier een notoire crimineel. De kruidenier is een wanbetaler, een oplichter, tapt illegaal aardgas af, fraudeert met de verzekering, doet vergif in het eten en verkoopt bedorven waar. De kruidenier is daarnaast lid van een neo-nazibeweging en hangt een poster met een hakenkruis in de etalage. Is dat de gewenste zakenpartner voor het warenhuis?

Ten slotte is de kruidenier corrupt. Hij koopt in op de zwarte markt. Hij geeft zijn BTW niet op. Hij is onverzekerd en verkoopt drank en sigaretten zonder accijns. Gaat nu het warenhuis een partnerschap aan met de kruidenier, dan wordt het warenhuis vanzelf deelgenoot van deze praktijk. De rekeningen van de gedupeerde leveranciers, de naheffing van de belastingdienst en de onverzekerde schadeclaim zal door het verdrag immers bij het warenhuis worden neergelegd.

De nette boer en de foute boer

Het minimumloon in Oekraïne is gekelderd naar het niveau van de armste landen ter wereld en bedraagt momenteel 0,25 euro per uur. Ook in Oekraïne kan niemand leven van een kwartje per uur. Dus is de economie “ondergronds” gegaan. De officiële lonen en belastingtarieven zijn fictief. De maatschappij fungeert – min of meer – op zwart geld, ruilhandel en omkoping. En diefstal, want dat hoort erbij.

Hoe moet een Nederlandse landbouwer, teler of veeboer concurreren met een land waar zijn collega’s voor een habbekrats producten afzetten in de EU? Oekraïne is een uiterst vruchtbaar land, een groot land bovendien. Er zijn boerderijen zo groot als een Nederlandse provincie, waar de hoogste kwaliteit mais en graan wordt verbouwd. Er zijn massale bedrijven met groenten, kip, eieren, melkvee, varkens en runderen. Die bedrijven zijn in handen van oligarchen. Er zijn nauwelijks regels over bemesting, bestrijdingsmiddelen, dierenwelzijn of voedselveiligheid en de EU geeft Oekraïne een royale tien jaar de tijd zich aan te passen, maar gezien de aard van het land zal men zich niet snel aan de wet houden. Het associatieverdrag bepaalt ook niet op welke manier de EU dit allemaal gaat controleren. Hoe gaat de Nederlandse boer een tien jaar durende toevloed van spotgoedkope landbouwproducten overleven als hem het water nu al vaak tot de lippen staat?

De brandweerman en de pyromaan

De brandweerman die een afspraak maakt met de pyromaan om zo veel mogelijk brand te stichten, zodat de brandweerman extra uitruktoeslag betaald krijgt, is strafbaar. Maar in geval van Oekraïne gebeurt het op militair niveau. Een van de gevaarlijkste onderwerpen in het associatieverdrag is, dat de EU-landen militair bijspringen als Oekraïne in een gewapend conflict betrokken wordt of als er territoriale kwesties spelen.

Van beide is allang sprake. Oekraïne vecht een bloedige burgeroorlog uit in de Donbass en Oekraïne claimt de Krim terug. Met het associatieverdrag zijn dat ineens de EU-Donbass en de EU-Krim. Met het verdrag in de hand kan Oekraïne en om het even welk EU-land besluiten om samen ten oorlog te trekken, waarbij nu al vast staat dat Rusland als vijand wordt aangemerkt. Daarmee kan het verdrag een opstap vormen naar een grootschalige Europese oorlog die zelfs tot een nieuwe wereldoorlog kan leiden. Stem ja en u stuurt straks uw kinderen naar een front in Donbass of Krim.

De dief en de heler

Hij, die enig goed, dat uit diefstal afkomstig is, koopt, verkoopt, beheert of bewaart maakt zich schuldig aan heling. Het is niet mogelijk om zaken te doen met Oekraïne zonder in contact te komen met oligarchen, belastingontduikers, criminelen op alle gebied en corrupte politici, zwartgeldbankiers, louche zakenlieden en rommelende herverzekeraars. In Oekraïne is corruptie niet zozeer een probleem binnen het systeem, corruptie is zelf het systeem geworden.

Met het associatieverdrag staan de zwartgeldsluizen open naar Nederland en Mark Rutte weet dat. Nederland is een ongekend belastingparadijs: jaarlijks wordt ongeveer 1.200 miljard euro buitenlands geld aan de belastingdiensten onttrokken, een systeem waarvan Nederland profiteert maar waar andere landen, zoals Griekenland, onder lijden.

Nu al worden op de Nederlandse ambassade in Kiev avonden georganiseerd door Amsterdamse notarissen, om de constructies uit te leggen waarvan de Oekraïense oligarchen straks, of eigenlijk sinds 1-1-2016, gebruik van kunnen maken. Dit zal de toch al bedroevende economie van Oekraïne nog verder in het slop drukken dan nu.

Voorstanders van het verdrag claimen dat de zwarte economie in Oekraïne vanzelf wit zal worden. Dat is een illusie. Ook binnen de EU is het zwartgeldcircuit allesbehalve controleerbaar. Met Oekraïne erbij wordt het een ernstig probleem.

Mensenhandel en slavernij

Door de uitzichtloosheid en armoede komt gedwongen prostitutie en mensenhandel vanuit Oekraïne en Moldavië op grote schaal voor. Door het afschaffen van de visumplicht zullen tienduizenden mensen vrij naar de EER-landen reizen om vervolgens te verdwijnen in de bordelen, de sweatshops en de tuindersbedrijven van Europa. Deze illegale arbeid is onmenselijk, het verstoort de arbeidsmarkt en werkt zware criminaliteit in de hand.
Voorstanders van het associatieverdrag zeggen nu dat deze criminaliteit juist beter zal worden bestreden. Dat is onzinnig. Wie ongewenste bezoekers buiten de deur wil houden, geeft natuurlijk niet de huissleutels af. Bovendien geeft het associatieverdrag nergens aan, hoe de EU misstanden wil gaan bestrijden of welke strafmaatregelen er aan vast zitten.

Grote broer en kleine broer

We hadden het nog niet over Rusland. Op het Euraziatische continent is Rusland Europa’s grote broer. Rusland en Europa hebben zeer veel gemeenschappelijke belangen. Europa heeft absoluut een groter belang bij een goede relatie met Rusland dan bij een – vrij dubieus – vrijhandelsakkoord met Oekraïne.

Het zijn de ‘trans-atlantische sentimenten’ die veel politici in Brussel hebben doen besluiten om de Russische beer te treiteren en in een kooi te temmen, maar uiteindelijk zullen die politici zichzelf in de spiegel moeten bekijken voor wie, en waarom, ze een dergelijk standpunt hebben ingenomen. De Verenigde Staten zijn een wereldmacht op retour en – helaas – laat dat zo zijn. Imperia komen en gaan. De 18e eeuw was Frans, de 19e eeuw was Brits, de 20e eeuw Amerikaans. Wat de 21e eeuw zal brengen is nog ongewis, maar China gooit hoge ogen de nieuwe wereldleider te worden. In dat geval heeft Europa belang bij China’s plannen tot de Nieuwe Zijderoute, wat alleen mogelijk is met vriendschappelijke betrekkingen op ons Euraziatische continent.

Regelmatig wordt aangevoerd dat Rusland bezwaar zou hebben tegen de uitbreiding van de Europese Unie. Dat is gedeeltelijk waar; we mogen niet vergeten dat tot 1991 de Sovjet-Unie en haar satellieten een werkzame vrijhandelszone vormden (de Comecon) waarvan de leden een onderlinge afhankelijkheid hadden opgebouwd. Tegenover Russische grondstoffen stond immers tientallen jaren Oekraïense vliegtuigen, Wit-Russische landbouwmachines, Tsjechoslowaakse motorfietsen en Oost-Duitse optische apparatuur, om maar een paar specialismen te noemen. Die orde is met het uitbreiden van de EU (en NAVO) naar het oosten voortdurend verstoord en dat gebeurt met Oekraïne opnieuw.

Rusland heeft echter geen bezwaar tegen een genormaliseerde uitbreiding van de EU, waarin de onderlinge verhoudingen duidelijk, eerlijk en profijtelijk zijn. In Moskou wordt het associatieverdrag uiteraard ook bestudeerd. Men komt er dan achter dan het woord “Rusland” er niet in wordt genoemd, maar het woord “militair” in Russische ogen net iets te vaak.

In 1955, tijdens een topontmoeting van de “Grote Vier” in Genève, in 1955, vond een gedenkwaardige maar vrij onbekende gebeurtenis plaats. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Andrej Gromyko, voerde aan dat als de NAVO werkelijk niets anders nastreefde dan de wereldvrede, de Sovjet-Unie graag in aanmerking wilde komen voor NAVO-lidmaatschap. Het hoeft geen betoog dat daarmee de internationale betrekkingen, de wapenwedloop en de wereldvrede er zeer mee gediend zouden zijn.

De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk wezen het voorstel resoluut van de hand. Sommige zaken lijken moeilijk te veranderen.

Samenvattend:

In overweging nemende, dat een associatieakkoord tussen de Europese Unie en Oekraïne voornamelijk is ingegeven om geopolitieke, trans-Atlantische redenen, dat het akkoord de goede relatie van de Europese Unie met de Russische Federatie en overige landen op het Euraziatische continent grote schade aanricht, dat het akkoord de kans op een grootschalig militair conflict vergroot, dat het akkoord financiële schade aanricht binnen de Europese Unie, dat het akkoord de deur openzet naar corruptie, fraude en criminaliteit, dat het akkoord mensenhandel en slavernij bevordert, dat de presentatie van het akkoord niet overeenstemt met de ware doelstellingen ervan, roep ik op om NEE te stemmen op 6 april aanstaande.

noten:

  1. http://www.britannica.com/biography/Halford-John-Mackinder
  2.  Adolf Hitler: Mein Kampf. Zwei Bände in einem Band. S. 742.
  3.  https://www.youtube.com/watch?v=Mm3GsSWKyso
  4. http://www.globalresearch.ca/the-worldwide-network-of-us-military-bases/5564
  5. Brzezinski, Zbigniew (2006). The grand chessboard : American primacy and its geostrategic imperatives ([Repr.] ed.).
    New York, NY: Basic Books. p. 31. ISBN 0465027261.
  6. http://www.pnacinfo.us/doc/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=4
  7. https://www.youtube.com/watch?v=9RC1Mepk_Sw
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine%E2%80%93NATO_relations
  9. http://eap-csf.eu/en/news-events/news/president-herman-van-rompuy-remarks-on-ukraine-following-the-europeancouncil-
    the-future-of-our-relations-is-for-the-long-term/
  10. http://www.globalresearch.ca/stratfor-us-aims-to-prevent-a-german-russian-alliance/5437247
  11. http://www.huffingtonpost.com/2014/03/07/us-foreign-aid-ukraine_n_4914682.html
  12. https://en.wikipedia.org/wiki/Hromadske.TV
  13. https://www.youtube.com/watch?v=rQnXo2HMriQ
  14. https://www.youtube.com/watch?v=KshZpFORiFs
  15. http://www.un.org/en/decolonization/declaration.shtml & http://www.un-documents.net/a25r2625.htm